VASPITNI STIL RODITELJA KAO FAKTOR OPŠTEG USPEHA UČENIKA
Apstrakt
U radu se razmatra povezanost, odnosno uticaj vaspitnog stila roditelja i uspeha učenika u školi, što ujedno predstavlja i cilj našeg istraživanja. Kao teorijsko polazište navode se modeli vaspitnog stila Šefera i Bomrajndove, a prikazani su i rezultati ranijih istraživanja ovog problema.
Rezultati našeg istraživanja su pokazali da je na prvom mestu po proceni ispitanika demokratski odnosno autoritativni vaspitni stil roditelja, na drugom izbegavajući odnosno indiferentni, na trećem mestu je autoritarni vaspitni stil, a na poslednjem mestu je popustljivi ili permisivan vaspitni stil roditelja, što ukazuje na izvesnu nedoslednost u vaspitnim postupcima, jer su sva četiri vaspitna stila vrlo ravnomerno distribuirana. Postoje izvesne razlike u distribuciji vaspitnih stilova roditelja od strane devojčica i dečaka u odnosu na autoritativni, indiferentni i permisivni vaspitni stil, kao i izvesno slaganje oba pola po pitanju procene autoritativnog vaspitnog stila roditelja.
Utvrđeno je da postoji pozitivna, statistički značajna korelacija između autoritativnog vaspitnog stila roditelja i školskog uspeha, kao i negativna statistički značajna korelacija između indiferentnog vaspitnog stila roditelja i školskog uspeha učenika. Između autoritarnog i permisivnog vaspitnog stila i školskog uspeha postoji negativna korealacija koja se ovim istraživanjem i na ovom uzorku nije pokazala kao statički značajna.
Možemo da zaključimo da postoji uticaj vaspitnih stilova roditelja na školski uspeh učenika, što ukazuje na izvesne pedagoške implikacije koje za cilj imaju jačanje vaspitne funkcije škole i porodice i uspostavljanje advekvatne saradnje i partnerskih odnosa.
Reference
Crnjaković, B., Stojiljković, S. i Todorović, J. (2008). Vaspitni stil roditelja i lokus kontrole adolescenata. Nastava i vaspitanje, 57(4), 514−529.
Čudina-Obradović, M., Obradović, J. (2002). Potpora roditeljstvu: izazovi i mogućnosti. Revija za socijalnu politiku, 10(1), 45−68.
Čudina-Obradović, M., Obradović, J. (2006). Psihologija braka i obitelji. Zagreb, Golden Marketing–Tehnička knjiga.
Genc, L. (1988). Dimenzije vaspitanja i razvoj ličnosti: teorija i istraživanja. Psihologija, 21, 121−132.
Kodžopeljić, J. (2009). Procena vaspitnih stavova (VS-skala). U M. Biro, S. Smederevac i Z. Novović (Ur. ), Procena psiholoških i psihopatoloških fenomena, Beograd, Centar za primenjenu psihologiju, 165-178.
Kodžopeljić, J., Pekić, J., Genc, A. (2008). Relacije između vaspitnih stavova roditelja i autoritarnosti dece. Pedagoška stvarnost, LIV, 9−10, 1027−1038
Krneta, LJ, Potkonjak, N. i Đorđević, J. (1973). Neuspeh učenika u osnovnim i srednjim školama Beograd, Beograd, str. 186
Krneta, LJ. (2000) Faktori školskog uspjeha, BanjaLuka, str. 21
Ljubetić, M. (2007). Biti kompetentan roditelj. Zagreb: „Mali profesor“
Matejević, M. (2007). Vrednosne orijentacije i vaspitni stil roditelja, Niš, Filozofski fakultet.
Matejević, M. i Todorović, J. (2012). Funkcionalnost porodičnih odnosa i kompetentno roditeljstvo. Niš, Filozofski fakultet.
Matejević, M. (2012). Funkcionalnost porodičnih sistema i vaspitni stil roditelja i obrasci komunikacije u porodicama sa adolescentima. Nastava i vaspitanje, LXI, 1, 128−141.
Matejević, M. Stojković, J. (2012). Vaspitni stil roditelja i školski uspeh mlađih adolescenata, Inovacije u nastavi- časopis za savremenu nastavu Tradicija, modernizacija i nacionalni identitet u Srbiji i na Balkanu u procesu evropskih integracija, vol. 25, br. 2, str. 37-46
Maksimović, J. (2012). Pregled metodologije istraživanja školskog neuspeha u značajnim studijama, Niš, Filozofski fakultet. 303-331.
Opsenica-Kostić, J. (2012). Adolescenti i njihovi roditelji u svetlu PART teorije (Nepublikovana doktorska disertacija). Univerzitet u Nišu, Filozofski fakultet.
Piorkowska-Petrović, K. (1991). Jedan model za ispitivanje vaspitnih stavova roditelja, Psihologija, 24, 1−2, 170−179.
Todorović, J. (2004). Vaspitni stilovi u porodici i stabilnost samopoštovanja adolescenata. Psihologija, 37, 183−194.
Todorović, J. (2005). Vaspitni stilovi roditelja i samopoštovanje adolescenata. Niš, Prosveta
Troj, F. i saradnici (1967) Učešće nekih faktora u slabom uspehu učenika, Zbornik, br. 1, Institut za pedagoška istraživanja, Beograd, str. 227-256.
Zorman, L. (1966) Uticaj socijalno-ekonomskog statusa učenikove porodice naškolski uspeh i nastavak školovanja, Psihologija, broj 1, Beograd.
Zuković, S., Ninković, S., Krstić, K (2015). Vaspitni postupci roditelja iz ugla adolescenata, Psihološka istraživanja, 125-143.
Zuković, S. (2012). Porodica kao sistem – funkcionalnost i resursi osnaživanja. Novi Sad, Pedagoško društvo Vojvodine.
