STAVOVI UČESNIKA U DIGITALNOJ KOMUNIKACIJI U VISOKOM OBRAZOVANJU O ZNAČAJU SOCIJALNIH VJEŠTINA I INOVATIVNIH NASTAVNIH METODA U NASTAVNOM PROCESU
Originalni naučni rad
Apstrakt
U današnjem obrazovnom okruženju postalo je od suštinskog značaja i za nastavnike i za učenike da steknu vještine i kompetencije digitalne komunikacije. Ovo je inicirano sve većim uključivanjem digitalnih informacionih tehnologija u metode podučavanja i učenja. Prije svega, ove vještine i kompetencije se usredsređuju na sposobnost korišćenja različitih tehnologija i digitalnih alata u svrhu razmjene informacija i olakšavanja prenosa znanja između nastavnika i učenika. Nasuprot tome, socijalne vještine i inovativne nastavne metode imaju tendenciju da dobijaju manje pažnje u novijim istraživanjima. Iz tog razloga, cilj ovog istraživanja bio je istražiti stavove nastavnika i studenata u digitalnoj komunikaciji u visokom obrazovanju o važnosti socijalnih vještina i inovativnih nastavnih metoda koje su kroz literaturu (vidjeti Stronge, 2007) prepoznate kao osnove efektivnog nastavnog procesa.
U periodu od januara do marta 2023. godine sprovedena je opsežna studija koja je istraživala značaj digitalnih komunikacijskih kompetencija, socijalnih vještina i inovativnih nastavnih metoda u obrazovnom procesu. Istraživanje je koristilo onlajn upitnike kao primarni alat za prikupljanje podataka od nastavnika i studenata. Po 3 pitanja u svakom od upitnika (jedna za nastavnike i jedan za studente) služila su za prikupljanje demografskih podataka o ispitanicima, dok je 11 pitanja ispitivalo stavove studenata i nastavnika o važnosti socijalnih vještina i inovativnih metoda u nastavnom procesu. Saradnjom između tri međunarodna univerziteta prikupljeno je mišljenje studenata i nastavnika u visokom obrazovanju na međunarodnom nivou.
U okviru upitnika napravljena je skala za procjenu stavova od 11 jedinica kojima su provjereni stavovi studenata i nastavnika o značaju pojedinih socijalnih vještina i nastavnih metoda u obrazovnom procesu kao što su: obraćanje pažnje na detalje i pouzdanost podataka; sposobnost da se problemi ilustruju primjerima; efikasno upravljanje vremenom; aktivne i prilagodljive strategije učenja; kreativnost, originalnost i upotreba dijaloga u nastavi; emocionalno upravljanje i inteligencija; analitičko mišljenje i inovativnost; kritičko mišljenje; sposobnost rješavanja kompleksnih problema i vođstvo i društveni uticaj. U istraživanju je učestvovalo 307 ispitanika, nastavnika (n = 70) i studenata osnovnih studija (n = 237). Dobijeni podaci su analizirani pomoću softvera SPSS.
Studija je otkrila brojne rezultate. Na primjer, starost studenata uticala je na važnost koju studenti pridaju određenim socijalnim vještinama i inovativnim nastavnim metodama u digitalnoj komunikaciji tokom nastavnog procesa. Stariji studenti imaju tendenciju da pridaju veći značaj specifičnim socijalnim vještinama i inovativnim nastavnim metodama u digitalnoj komunikaciji tokom nastavnog procesa. Takođe, pronađena je statistički značajna korelacija između zemlje studija i ovih jedinica skale za procjenu mišljenja, dok varijabla roda nije pokazala nikakve statistički značajne rezultate. Studenti iz sve tri zemlje dijele zajednički stav, ističući važnost istraživanih aspekata društvenih vještina i inovativnih nastavnih metoda. U poređenju sa ostale dvije zemlje, studenti iz Bosne i Hercegovine stavljaju najveći naglasak na evaluaciju ovih aspekata. Sve jedinice skale za procjenu mišljenja, osim „vođstva“ bile su pozitivno povezane sa varijablama „starost“ i „zemlja studija“.
Nasuprot tome, čini se da nastavnici ne pridaju važnost komunikacijskim odnosno socijalnim veštinama ili inovativnim nastavnim metodama u kontekstu efikasnog onlajn i digitalnog nastavnog okruženja. Na nivou nastavničkog uzorka nisu pronađene statistički značajne korelacije koje bi potvrdile da nastavnici smatraju navedene vještine i nastavne metode značajnim za nastavni proces, bez obzira na rod, starost i zemlju porijekla. Sudeći prema prethodnim studijama koje su se bavile efektivnim nastavnim procesom, kao što je ona koju je predstavio Strong (Stronge, 2007), navedene u sadržaju, u ovoj diskrepanciji stavova po pitanju važnosti socijalnih vještina i inovativnih metoda podučavanja između studenata i nastavnika u visokom obrazovanju, može se tražiti uzrok problema u nastavnom procesu naročito u kontekstu visokog obrazovanja u Bosni i Hercegovini.
Reference
Griffin, P., Care, E., & McGraw, B. (2012): The changing role of education and schools, in P. Griffin, B. McGraw, and E. Care (Eds.) Assessment and teaching of 21st-century skills, New York, Springer Science + Business, pp. 1–15.
Hattie, J.A.C. (2003, October): “Teachers make a difference: What is the research evidence?” Paper presented at the Building Teacher Quality: What does the research tell us ACER Research Conference, Melbourne, Australia. Retrieved from http://research.acer.edu.au/research_conference_2003/4/
Johanson, L.B., Leming, T., Johannessen, B.H., & Solhaug, T. (2022): “Competence in Digital Interaction and Communication — A Study of First-Year Preservice Teachers’ Competence in Digital Interaction and Communication at the Start of Their Teacher Education” The Teacher Educator, Volume 58, No. 1, 1–19.
Khan, A., Khan, S., Zia-Ul-Islam, S., & Khan, M. (2017): “Communication Skills of a Teacher and Its Role in the Development of the Students’ Academic Success” Journal of Education and Practice, Volume 8, No. 1, 18–21.
Korthagen, F. A. J. (2004): “In search of the essence of a good teacher: Towards a more holistic approach in teacher education” Teaching and Teacher Education, Volume 20, No. 1, 77–97.
Makhzoum, V., Berri, A., & Ajami, Z. (2021): “The Role of Teachers’ Digital Communication Skills in the Success of the Distance Learning Process in Private Universities in Lebanon” Middle Eastern Journal of Research in Education and Social Sciences, Volume 2, No. 11, 16–30.
Pallant, J. (2009): SPSS Survival Manual: A Step by Step Guide to Data Analysis Using SPSS (3rd ed.), Belgrade: Mikro knjiga.
Park, J. I., & Yang, Y. (2013): “Pre-Service Teacher’s Perception of and Technology Competency at Creating and Using E-Picture Books” International Education Studies, Volume 6, No. 4, 124–133.
Poulou. M. (2007): “Personal Teaching Efficacy and Its Sources: Student teachers’ perceptions” Educational Psychology, Volume 27, No. 2, 191–218.
Rodríguez-García, A.-M., Cardoso-Pulido, M.-J., De la Cruz-Campos, J.-C., & Martínez-Heredia, N. (2022): “Communicating and Collaborating with Others through Digital Competence: A Self-Perception Study Based on Teacher Trainees’ Gender” Education Sciences, Volume 12, No. 8, 534–545.
Scheuermann, F. & Pedró, F. (eds.) (2009): Assessing the effects of ICT in education — indicators, criteria and benchmarks for international comparisons, Luxembourg, Publications Office of the European Union.
Siddiq, F., & Scherer, R. (2016): “The relation between teachers’ emphasis on the development of students’ digital information and communication skills and computer self-efficacy: the moderating roles of age and gender” Large-scale Assessments in Education, Volume 4, No. 17, 198–210. https://doi.org/10.1186/s40536-016-0032-4
Stronge, J. H. (2002): Qualities of Effective Teachers, Alexandria, Virginia, USA, Association for Supervision and Curriculum Development.
