Pedagoška stvarnost

PROGRAM NASTAVE I UČENJA SVETA OKO NAS I PRIRODE I DRUŠTVA I KULTURNI IDENTITET

Vesna Trifunović — 2024-07-30

Stvaranje osnova za formiranje kulturnog identiteta školske populacije, pre svega učenika osnovnih škola, postaje ključno mesto na kojima se prelamaju nacionalni interesi i globalizacijski uticaji u formalnom obrazovanju. Cilj je da se ispita: (a) da li pravna regulativa koja uređuje područje osnovnog obrazovanja definiše ciljeve i ishode koji se odnose na negovanje kulturnog identiteta; (b) da li su i u kojoj meri sadržaji i ishodi programa nastave i učenja predmeta Svet oko nas i Prirode i društva usmereni na operacionalizaciju školskog učenja o kulturnom identitetu i različitostima zasnovanim na identitetu. Rezultati pokazuju da obrazovni zakonodavni okviri uključuju ciljeve i ishode koji su orijentisani na formiranje kulturnog identiteta učenika, kao i da analizirani programi nastave i učenja usmeravaju na njima primerene sadržaje. Nastavni predmeti Svet oko nas i Priroda i društvo usmeravaju na sadržaje orijentisane na formiranje kulturnog identiteta Srba i uvažavanje i poštovanje kulturnih različitosti. Preporuka je da se u prvom ciklusu osnovnog obrazovanja i vaspitanja uključi: 1) više sadržaja orijentisanih na formiranje kulturnog identiteta (sadržaji o jeziku, kulturnom nasleđu) 2) više sadržaja koji mogu da stvore osnove za interkulturani dijalog između učesnika obrazovnog procesa koji su, istovremeno, pripadnici različitih kultura.

Upotreba interneta od strane adolescenata sa intelektualnom ometenošću – pregled literature

Ana Lukić — 2024-07-30

U svijetu 59% populacije koristi internet, od čega 75% čine adolescenti. Upotreba interneta od strane adolescenata sa intelektualnom ometenošću (IO) može imati benefite, ali i određene rizike. Cilj rada bio je napraviti pregled istraživanja upotrebe interneta od strane adolescenata sa IO. Literatura prikupljena je putem pretraživača Google Scholar, Scopus, Web of Science, PubMed i ProQuest. U pregledni dio rada uključivani su radovi preglednog i istraživačkog karaktera, čiji su uzorak činili adolescenti sa IO, a koji su objavljeni u periodu od 2015. do 2023. godine. Prevalencija upotrebe interneta od strane adolescenata sa IO neujednačena je u različitim dijelovima svijeta. Pregled literature pokazao je da umjereno korišćenje interneta uz nadzor roditelja/staratelja može pozitivno uticati na razvoj kognitivnih i adaptivnih vještina. Benefiti u ovim domenima uključuju bolji školski uspjeh i veći nivo socijalizacije sa vršnjacima. Upotreba interneta bez nadzora sa sobom nosi rizike za nastanak negativnih posljedica koje uključuju sajber nasilje i internet zavisnost. Takođe se zapaža da je neophodno izvršiti prilagođavanje uređaja kojima se pristupa internetu kako bi bili funkcionalniji za adolescente sa IO. Pravilna upotreba interneta može imati brojne benefite za adolescente sa IO ukoliko se koristi umjereno i uz nadzor roditelja ili staratelja, i ukoliko im izvrši adaptiranje uređaja i softvera. Važno je sprovoditi organizovanu edukaciju roditelja i staratelja adolescenata o pravilnoj i umjerenoj upotrebi interneta u periodu adolescencije.

Nastava prirode i društva van učionice

Irena Golubović Ilić — 2024-07-30

Savremena nastava podrazumeva aktivnu ulogu učenika koja se ostvaruje istraživačkim radom, ali i korišćenjem prirodnih ambijenata kao primarnih izvora znanja. Učenje na otvorenom trebalo bi da bude integralni deo savremenog vaspitno-obrazovnog procesa u kome učenici znanja stiču na neposredan način, iskustveno, samostalnim istraživanjem i otkrivanjem. U radu su predstavljeni rezultati kvalitativnog istraživanja obavljenog korišćenjem deskriptivne metode i tehnike intervjua u fokus grupama. Uzorak je činilo 12 učitelja, a cilj istraživanja je bio utvrditi razloge, poteškoće i probleme koji utiču na odluku učitelja da sadržaje iz prirode i društva realizuju u učionici ili van nje. Rezultati pokazuju da se časovi SON/PiD ne organizuju često koliko bi mogli i koliko sadržaji ovog predmeta to omogućavaju, da se prirodno okruženje može biti dodatni podsticaj za učenje i izvor nastavnih sadržaja, da je značaj realizacije nastave Sveta oko nas/Prirode i društva, kada je reč o iskustvenom i integrisanom učenju, nemerljiv, a da su teškoće i razlozi zbog koga se časovi SON/PiD ređe organizuju van učionice uglavnom tehničko-organizacione i finansijske prirode. Učitelji su istakli da takvi časovi zahtevaju ulaganje više vremena i energije, da donose određene rizike, da pažnja i motivacija učenika nisu uvek na zadovoljavajućem nivou, ali značaj i potrebu organizovanja takvih časova nisu negirali. Učestalost realizacije časova SON/PiD van učionice može se, s jedne strane, povećati osnaživanjem i pružanjem podrške učiteljima organizovanim sistemom stručnog usavršavanja i jačanjem njihovih kompetencija za realizaciju nastave van učionice, ali i ukazivanjem učenicima na važnost i ozbiljnost rada na otvorenom, odnosno objašnjavanjem da se časovi van učionice po značaju nimalo ne razlikuju od časova u učionici.

IGRA ”SOBA BEKSTVA” KAO METODA NASTAVE

Helena Manojlovic — 2024-07-30

Escape Room je kolaborativna igra dizajnirana tako, da za cilj ima da se pronađu različiti tragovi, reše logičke zagonetke i izvrše zadaci u ograničenom vremenskom periodu. Cilj igre je pobeći iz sobe ili pronaći skriveni predmet. Igra kreirana u pedagoške svrhe obično se naziva obrazovna soba bekstva. Zasnovana je na gamifikaciji (Gamification) i učenju zasnovanom na igri (Game-Based Learning). Glavna prednost joj je povećanje angažovanja i motivacije učenika za savladavanje nastavnog plana i programa. Pored toga, razvoj mekih veština igra izuzetno veliku ulogu tokom igre. Nastavnici širom sveta su sve više svesni važnosti mekih veština koje igraju ogromnu ulogu u pravilnoj pripremi učenika za svet univerziteta i tržišta rada. Nasuprot tome, tradicionalno obrazovanje ne pruža uvek prave alate za poboljšanje uspeha učenika na ovim oblastima. Zahvaljujući pomaku sa tradicionalnih didaktičkih modela na pristup aktivnog učenja, sobe za bekstvo se sve više koriste u akademskom životu kao metod iskustvenog, peer-to-peer, i učenju zasnovanom na igri. Obrazovne sobe za bekstvo se pojavljuju kao nova vrsta aktivnosti učenja, sa obećanjem da će unaprediti učenje učenika kroz izuzetno zanimljiva iskustva. Ova studija nastoji da prikaže metodološke mogućnosti soba za bekstvo u obrazovne svrhe, oslanjajući se na postojeću literaturu. Pored toga, predstavićemo teorijski okvir koji predstavlja vodić za kreiranjeigre u obrazovne svrhe, kao i rezultate kvalitativne analize podataka na osnovu kojih možemo zaključiti da je ova metoda pogodna za analizu i razvoj kompetencija kolaborativnog rešavanja problema kod pojedinaca i grupa studenata.

MOBILNO UČENJE U RAZREDNOJ NASTAVI

Milica Bogdanović — 2024-07-30

Upotreba mobilnih tehnologija i mobilnih aplikacija u nastavnom procesu pruža mogućnost učenicima da budu aktivni, da napreduju svojim tempom, da komuniciraju i uče različitim stilovima. U radu su pored reinterpretacije najznačajnijih istraživanja detektovani i preduslovi za uvođenje mobilnog učenja u nastavu. Posebna pažnja posvećena je mobilnim tehnologijama i mobilnim aplikacijama kao preduslovima za uvođenje mobilnog učenja. Cilj rada je detekcija obrazovnih potencijala mobilnog učenja u razrednoj nastavi. Koristili smo najreprezentativnija istraživanja čiji rezultati ukazuju na to da upotreba mobilnih tehnologija i mobilnih aplikacija u nastavi pozitivno utiču na motivaciju i angažovanost učenika u nastavnom procesu. Mobilne tehnologije mogu biti integrisane u nastavni proces uvođenjem osnovnih mogućnosti koje poseduju mobilni uređi, a zatim i kroz upotrebu mobilnih aplikacija. Unapređenje mobilnog učenja u Srbiji možemo očekivati sa razvojem digitalnih kompetencija nastavnika, povećanjem digialnih sadržaja, stalnom podrškom nastavnicima i sistemskim pristupom i strateškim planiranjem.

Učenje osnovnih koncepata računarskih nauka putem obrazovnog softvera Kodu Game Lab

Nemanja Tasić — 2024-07-31

Učenje osnovnih koncepata računarskih nauka na svim obrazovnim nivoima je savremeni nastavni problem. Visok nivo apstrakcije koje nameće ova nastavna tema je barijera koja se teško prevazilazi tradicionalnim nastavnim metodama. Potreba da se nastava odvija na dinamičniji i savremeniji način je uočena, te je zbog toga važno da se istraže konkretni načini na koje može da se postigne taj cilj. Cilj ovog rada je da ukaže na koji način obrazovni softver Kodu Game Lab može da doprinese da se igre, kao jedan vid interaktivnije i zabavnije nastave, uključi u nastavu. U radu se ističu prednosti i način primene edukativnog softvera koji doprinosi da se postignu željeni ishodi u nastavi. Rad je preglednog karaktera i obuhvata pregled studija koje su dale doprinos u istraživanju igara u nastavi i ulozi odabranog edukativnog softvera. Istraživačko pitanje je da li se učenjem osnovnih računarskih koncepata može unaprediti upotrebom obrazovnog softvera Kodu Game Lab. Na osnovu pregleda radova koji su objavljeni na ovu temu zaključuje se da da razvoj viših nivoa mišljenja unapređuje upotreba obrazovnog softvera Kodu Game Lab u nastavi. Uticaj koji je značajan je i veći stepen zabave i motivisanosti koji dolazi sa uvođenjem ovih aktivnosti u nastavu. Trebalo bi razvijati načine i uvoditi sve češću primenu tehnologije u nastavi, a ovaj rad je indikator da su obrazovni softveri dobar izbor alatke.

KVALITET OBRAZOVANJA I KVALITET ŽIVOTA DECE SA POREMEĆAJIMA SENZORNE INTEGRACIJE I ČLANOVA NJIHOVE PORODICE U VREME PANDEMIJE COVID-19

Ivana Ilić Savić — 2024-07-30

Pandemija COVID-19 u mnogome je promenila život porodica dece sa potrebom za posebnom podrškom. Cilj ovog istraživanja je da predstavi vezu između kvaliteta obrazovanja i kvaliteta života dece sa poremećajima senzorne integracije sa posebnim fokusom na kvalitet života članova njihove porodice u vreme pandemije COVID-19. Pregled literature obavljen je preko pretraživača Google Scholar Advanced Search i Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku - KoBSON. Rezultati ove studije pokazuju da je zatvaranje škola predstavljalo okidač za remisiju ne samo u pogledu kognitivnog i govorno-jezičkog razvoja, već i da su ova deca doživela remisiju u motoričkom domenu dečjeg razvoja usled nedostatka fizičke aktivnosti. Takođe rezultati pokazuju da su ova deca pretrpela veliku štetu na planu socijalizacije usled prinude na socijalnu izolaciju. Roditelji ističu da obrazovanje na daljinu negativno utiče na funkcionalnost porodice, da nedostaje podrška škole, da je komunikacija sa nastavnicima ograničena i da je oslanjanje na roditelje tokom sprovođenja učenja na daljinu dovelo do visokog nivoa stresa, anksioznosti i sukoba u porodici. Istraživanja pokazuju i da su roditelji dece u vreme pandemije COVID-19 uložili dodatne napore kako bi sebi pomogli da prevaziđu izazove u ovoj vanrednoj situaciji. Oni su nastojali da iščitavaju različite blogove i internet sajtove u cilju dobijanja informacija i saveta o invaliditetu svog deteta. Ova studija je pokazala negativan uticaj pandemije COVID-19 na kvalitet života dece sa poremećajima senzorne integracije i članova njihove porodice koji su preuzeli puni nadzor u nedostatku usluga podrške usmerenih na njihovu decu. Iako su postojale mogućnosti za nastavak obrazovanja u kućnim uslovima putem digitalnog sadržaja, to nije bilo dovoljno da se zadovolje potrebe niti da se obezbedi briga koju ova deca i porodice zaslužuju.

CHATGPT: OD POČETNIKA DO PROFESIONALCA

Ivan Stojšić — 2024-07-31

Prikaz knjige

"CHATGPT: OD POČETNIKA DO PROFESIONALCA"

Autor: Mihailo Zoin

Beograd, Kompjuter biblioteka, 2023.god.